شپشک آرد آلود
اگر علاقه مند به نگهداری گیاهان آپارتمانی باشید احتمالا با توده های سفید مومی شکل روی برگ ها و ساقه ها مواجه شده اید. وجود این توده های مومی ناشی از خسارت آفتی به نام شپشک آرد آلود (از راسته hemiptera ) می باشد. این ات ریز در محیط های گرم و مرطوب یافت می شوند. پس می توان نتیجه گرفت که شپشک ها در خانه و گلخانه در شرایط مطلوب رشد و تکثیر هستند. از آغاز ظهور شپشک ها در ناحیه شمالی ایران (سال ۱۲۹۵) تا به حال ،با توجه به فراهم بودن امکان تکثیر و همچنین دامنه میزبانی بسیار زیاد این ات، روز به روز شاهد فعالیت و خسارت بیشتر شپشک آرد آلود هستیم.
مشخصات ظاهری شپشک آردآلود
- طول بدن آنها بین ۲ تا ۳ میلیمتر است.
- سطح بدن آنها با پوشش کرکی سفیدرنگی پوشیده شده است.
- به دلیل وجود این پوشش آرد مانند سفید به آنها شپشک آرد آلود گفته میشود.
- ات ماده بدون بال هستند و با زوائد اطراف بدنشان حرکت میکنند.
- اطراف بدن آنها زوائد مویی شکل وجود دارد.
- دو زائده ی مویی انتهای بدن آنها بلند و ضخیم است.
- ات نر بالغ بال دارند و جابجا میشوند و به ندرت دیده میشوند.
- اتی که روی گیاه مشکل ایجاد میکنند ات ماده هستند و نر ها فقط وظیفه جفت گیری و ادامه ی نسل را به عهده دارند.
- این ات به صورت اجتماعی زندگی میکنند.
- به همین دلیل به صورت توده های سفید رنگ در قسمت های مختلف گیاه دیده میشوند.
- شپشک ها در قسمت هایی مثل ناحیه اتصال برگ به ساقه، بین گلبرگ ها و کاسبرگ ها، محل اتصال ساقه های جانبی و … دیده میشوند.
- ات در حین تغذیه پوشش آردی سفید رنگی ترشح میکنند که در نهایت زیر همین پوشش مومی تخم گذاری میکنند.
چرخه زندگی شپشک آرد آلود
- ات ماده بعد از جفت گیری با نر ها شروع به تخم گذازی میکنند.
- در طی تخم گذاری حدودا ۳۰۰ تا ۶۰۰ عدد تخم میگذارند.
- تخم های خود را زیر پوشش کرکی سفید رنگی که در ترشح کرده بود میگذارد.
- بسته به شرایط محیطی تخم ها بین یک هفته تا ۲۰ روز تفریخ شده و پوره ها از آن ها خارج میشوند.
- پوره ها بلافاصله شروع به تغذیه میکنند و به بافت های گیاهی آسیب میزنند.
- پوره ها در حین تغذیه عسلک و لایه مومی سفید رنگ ترشح میکنند.
- عسلک آنها سبب جذب مورچه ها میشود، مورچه ها از عسلک آنها تغذیه میکنند و در عوض به روند زندگی آنها کمک میکنند.
- همچنین عسلک ها سبب جذب و رشد قارچ های فوماژین روی عسلک ها میشود.
- وجود این قارچ ها روی گیاه سبب ایجاد لکه های سیاه روی گیاه شده و سطح فتوسنتز گیاه را کاهش میدهد.
- دوره پورگی آنها حدودا ۱ ماه به طول می انجامد.
- پس از آن به ات بالغ تبدیل میشوند که نر ها بالدار و ماده ها بدون بال هستند.
- زمستان گذرانی آنها به شکل مراحل مختلف زندگی آنها انجام میشود.
خسارت و علائم شپشک آرد آلود
- تشخیص این آفت به سبب زندگی اجتماعی و پوشش سفیدرنگی که تولید میکنند بسیار ساده است.
- توده های سفید رنگ در قسمت های مختلف گیاه از جمله زیر برگ ها ، محل اتصال برگ به ساقه ، بین کاسبرگ ها و گلبرگ ها و محل اتصال ساقه به ریشه دیده میشود.
- این آفت به قسمت های جوان گیاه بیشتر حمله میکند و جوانه های گیاه را به راحتی از بین میبرند.
- افزایش جمعیت شپشک ها در گیاه سبب افزایش تولید عسلک روی گیاه میشود.
- اقزایش مقدار عسلک سبب چسبناک شدن سطح گیاه و رشد بیشتر قارچ های فوماژین خواهد شد.
- که در نتیجه ی آن لکه های سیاهرنگی روی گیاه ایجاد میشود.
- همچنین وجود عسلک روی گیاه سبب جذب مورچه ها خواهد شد.
- بنابراین حضور مورچه ها اطراف گیاهتان شما را از وجود این آفت مطلع میکند.
- در صورت ادامه ی چنین فرایندی شاهد کاهش رشد ،بد فرمی ، زرد شدن و شکنندگی برگ ها و در پایان ریزش آنها خواهید بود.
گیاهان حساس به شپشک آرد آلود
دامنه ی میزبانی شپشک آرد آلود بسیار گسترده بوده از کاکتوس ها تا مرکبات را آلوده میکند. از جمله میزبان های حساس آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاکتوس ها
- ساکولنت ها
- مرکبات به خصوص پرتغال و نارنج
- گیاهان زینتی از جمله گیاهان گوشتی و گیاهانی مثل بنفشه آفریقایی ، گل ناز ، گل ساعتی ، شمعدانی ، گاردنیا و …
روش های کنترل شپشک آرد آلود
ارگانیک
- قبل از خریدن گیاه از سلامت و عدم آلودگی آن توسط آفت اطمینان خاطر حاصل نمایید.
- طبق یک قانون کلی گیاهان سالم کمتر مستعد آلوده شدن به آفات می باشند.
- از آبیاری و کوددهی بیش از حد پرهیز کنید.
- این آفات به گیاهان غنی از نیتروژن تمایل بیشتری نشان می دهند.
- با استفاده از پارچه ی مرطوب شپشک ها را از سطح گیاه اول با فشار از بین ببرید و بعد آنها را پاک کنید.
- اگر تعداد آفات کم است از پنبه ی آغشته به الکل استفاده کنید و قسمت های سفید را از گیاه پاک کنید.
- در یک لیتر آب حدود ۴ الی ۵ قطره مایع ظرفشویی یا صابون مایع بریزید و روی گیاه اسپری کنید.
- برای اینکه شپشک ها پوشش مومی تولید میکنند بهتر است برای نفوذ به این لایه در مخلوط بالا ۴ الی ۵ قطره روغن هم اضافه کنید.
** دو مورد آخر با احتیاط و با فاصله ۲۴ ساعت انجام شود تا از عدم اثر سوء بر گیاه اطمینان حاصل شود. - برای استفاده از این شیوه ابتدا قسمتی از برگ را اسپری کنید و اگر تا یک روز گیاه سوزی ایجاد نکرد گل گیاه را اسپری کنید.
- از گیاهانی که به شدت آلوده هستند دست بکشید و آن را از سایر گیاهانتان جدا کنید.
کنترل بهداشتی
- هرس شاخه های آلوده (البته هرس بیش از حد باعث ضعیف شدن گیاه میشود لذا در مواقع هرس حتما فقط شاخه آلوده را هرس کنید)
- بهتر است برگ های ریخته پای گیاه و شاخه های هرس شده جمع آوری شود.
- آبیاری را به موقع و منظم انجام دهید.
- از زهکشی خوب خاک گیاهتان اطمینان حاصل کنید.
- از کوددهی بیش از حد به گیاه بپرهیزید.
- گیاه را در جای گرم و مرطوب قرار ندهید.
کنترل بیولوژیک
- استفاده از دشمن طبیعی مانند (cryptolaemus monrouzien). (بیشتر در گلخانه ها از این کفشدوزک استفاده میشود.)
- استفاده از زنبور پارازیتوئید leptomastix spp
هر دو دشمن طبیعی شپشک آرد آلود به دمای بالایی برای فعالیت نیاز دارند و به سموم شیمیایی حساس هستند.
کنترل شیمیایی
- استفاده از سموم تماسی برای این آفت به دلیل وجود پوشش کرکی روی آنها کاربردی نیست.
- همچنین این ات از شیره ی گیاهی تغذیه میکنند، بنابراین استفاده از سموم سیستمیک در کنترل آنها بهتر جواب میدهد.
- استفاده از سمومی مانند acetamiprid,acephate*,flonicamid,imidacloprid*,insecticidal soap*,horticultural oil*,pyriproxyfen (موارد ستاره دار قابل استفاده در خانه نیز هستند)
درباره این سایت